Şamanizm Nedir ?

 Şamanizm Nedir?

Şaman sözcüğünün kökü Tunguz (Evenki) diline ait Ça Man'dan geldiğidir. Ça'dan 'bilmek' türeyen çaman, "bilen insan" anlamını taşımaktadır. Şamanizm, insanlar ile Tanrılar arasında özel bir bağ olduğunu var sayar. Yaşam; gök, yer ve yer altı olarak düşünülmüştür. Gökyüzünde iyi ruhlar, iyilikler bulunur. Yeraltında kötü ruhlar, kötülükler bulunur. Yeryüzünde ise insanlar diye varsaymışlardır. Yeraltında ve gökyüzündeki dengeyi kurana da şaman denir. Şaman ise, insanların başına gelenlerin nedenini açıklamakla, kötü şeylerin önüne geçmekle ya da acılarını yatıştırmakla yükümlüdür.

Kimler Şaman Olur?

Miras

Şamanizmi aile ya da klan yapısı içinde sürdürmeyi hedefleyen topluluklarda seçim, hemen daima, elbetteki öteki dünyaya ait ölmüş atalar tarafından bildirilir. Bazı Sibirya klanlarında şamanlık görevinin devri genelşikle her iki kuşakta bir yapılır (dededen toruna). Şaman öldüğünde yerine onun yardımcılığını yapmış olan erkek torunlardan biri geçer. Ancak kendisinin, aynı zamanda, ölmüş başka bir atanın ruhu tarafından daha önceden seçilmiş olduğu varsayılır. Fakat şamanlık görevini aile içinde aktaran bazıtopluluklarda, ölmüş bir şamanın yardımcı ruhunun kendisine akraba olmayan birini seçebileceğine de inanılır.

Kendiliğinden seçmek

Şaman olmaya yönelik bireysel istek kimi zaman belirgin olsa bile, edilgen boyutlu kendiliğinden seçime Şamanizmin doğrudan doğruya iktidara bağlı olmadığı, önemli bir toplumsal çıkarın da bulunmadığı toplumlarda çok rastlanır.

Şamanlık Peşinde Olmak

Kendi isteğiyle şaman seçilme arayışı tümüyle bireysel bir boyut taşıyabilir. Şamanlığa niyetli olan bir aday, öteki dünyadan şamanlığın belirtisi olan işaretleri alıncaya kadar usta şamanın sınamalarından geçer, ondan bilgiler edinir. Bu dinamik ve isteme dayalı yol, bireysel cesaretin aynı şekilde çok önemsendiği savaşçı topluluklarda da görülür.

Şaman Tanrıları

Göktanrı(ülgen) ;
Altaylarda göğün 3 veya 9 katında olduğu söz edilse de, 17. Ve 33. Katında eşi ile birlikte olduğundan söz ediliyor. Gökteki en kudretli ve büyük ruh olarak yeryüzünü, gökkubbeyi, ayı, güneşi yaratan, kaderi tayin eden güçtür. Ülgen'e genellikle ilkbahar, yaz ve sonbaharda dini törenler yapılır.

Yertanrı(Erlik) ;
Oğuz Kitabeleri'nde yağız-yer ve kara-yer tabiri Kök Tenri deyimin Mavi Gök ile yanyana geçtiği yazılıdır. Çin kaynaklarına göre, Hiungnular'da ata ruhlar ile birlikte yılın ilk ayında yer ve gök ruhları için kurban kesmektedir. Bazı inançlara göre, insanları yaratan ve kötü ruhlardan koruyan yer tanrılarıdır. Şamanist düşünceye göre, yerde veya gökte meydana gelen tabiat olaylarını bir takım ruhlar ve Tanrılar meydana getiriyormuş.

Şamanlıkta Doğum


Altay Türkleri'nde insanın ruhu gökyüzünde bulunur, rahime kırmızı bir kurt şeklinde düşermiş ve doğmadan önce Doğum Tanrısı ne kadar yaşayacağını belirlermiş.
Yakutlar'daki inanca göre çocuğun ruhu bir kuş gibi gökten gelir. Doğumdan üç gün sonra 'Eyehsıt' adı verilen bir koruyucu ruhun himayesi altına girermiş.

Şamanlıkta Ölüm

Şamanist inançta sağlık sorunlarında olduğu gibi ölümün de kötü ruhlardan geldiğine inanırlarmış. Altay Türkleri'nin inancına göre Erlik yeryüzüne gönderdiği yardımcılar aracılığıyla onların ruhlarını alarak hayatlarına son verirmiş. Ölen kişinin ruhunun yeraltı dünyasına götürülünceye dek evde dolaştığına inanılır.

Daha fazlası için mobil dergimizi ücretsiz indirebilirsiniz. İndirmek için tıklayın.